ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Οικολογία, όσο ποτέ άλλοτε επίκαιρη, είναι η επιστήμη που συνδέεται με το λεγόμενο «Πράσινο μοντέλο ανάπτυξης της σύγχρονης κοινωνίας» και προσδιορίζει τη σχέση που πρέπει να υπάρχει μεταξύ ανάπτυξης και περιβάλλοντος.

Προκύπτει ευλόγα το ερώτημα μέχρι ποιο σημείο θα πρέπει να «πληρώνει» το περιβάλλον την ανάπτυξη της κοινωνίας μας.

Το πρόβλημα είναι πολύ πρόσφατο, γιατί το περιβάλλον παρέμεινε αναλλοίωτο για αιώνες, στηριζόμενο σε μία «φυσική» πρακτικά ισορροπία. Με τη βιομηχανική ανάπτυξη και με τις συνδεδεμένες με αυτή δραστηριότητες, η ισορροπία που υπήρχε μεταξύ των στοιχείων της φύσης, αλλοιώθηκε.

Το πρόβλημα της διάσωσης του περιβάλλοντος είναι πρόβλημα πραγματικό, ζωτικό για την κοινωνική ανάπτυξη μιας περιοχής και προπάντων πρόβλημα άμεσης προτεραιότητας εξ' αιτίας των διαστάσεων που έχει λάβει η ρύπανση. Η ζημιά που προκαλείται στο περιβάλλον είναι διεργασία μη αντιστρέψιμη τόσο για την ατμόσφαιρα (τρύπα του όζοντος, φαινόμενο θερμοκηπίου) όσο και για το έδαφος και υπέδαφος του πλανήτη μας.

Ένας από τους αποτελεσματικούς τρόπους αντιμετώπισης της ρύπανσης υδάτινων (επιφανειακών και υπογείων) πόρων από τα λύματα των πόλεων, είναι η Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ). Οι ΕΕΛ είναι ένας ελεγχόμενος χώρος πραγματοποίησης βιοχημικών διεργασιών, που ανεξέλεγκτα συμβαίνουν στη φύση και έχει ως σκοπό τον κατάλληλο καθαρισμό των λυμάτων ώστε να διατεθούν ακίνδυνα στο περιβάλλον.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΕΕΛ ΒΕΡΟΙΑΣ

Η κατασκευή της εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων, αποτελεί το αποκορύφωμα των έργων αποχέτευσης της Βέροιας. Το αποχετευτικό δίκτυο της πόλης και ο βιολογικός καθαρισμός των λυμάτων ήταν τα απαραίτητα έργα για την προστασία της περιοχής και συμβάλουν στην ανακούφιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων της. Το έργο εκτελέστηκε με το σύστημα μελέτη κατασκευή.

Τον Νοέμβριο του 1990 υποβλήθηκαν οι προσφορές των Κοινοπραξιών που είχαν προεπιλεγεί κατά το 1989 και αφού ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες αξιολόγησης των προσφορών, το έργο ανατέθηκε στην Κοινοπραξία ΘΕΜΕΛΙΟΔΟΜΗ Α.Ε. – PASSAVANT WERKE AG με την οποία η ΔΕΥΑΒ υπέγραψε συμφωνητικό τον Ιούλιο του 1992.

Η συνολική δαπάνη του έργου ανήλθε σε 1,9 δις δραχμές και η χρηματοδότηση έγινε από το Προσωρινό Ταμείο Συνοχής της ΕΕ με ποσοστό 90%.

Η εγκατάσταση κατασκευάσθηκε σε 31/2 χρόνια, από τον Ιούλιο του 1992 έως τον Δεκέμβριο 1995 και αποτελεί την Α' φάση του έργου δυναμικότητας 70.000 ισοδύναμων κατοίκων ή 10.860 m3 λυμάτων /ημέρα (μέση παροχή), Η Β' φάση, που προβλέπεται μελλοντικά θα είναι δυναμικότητας 90,000 ισοδ. κατοίκων ή 17.360 m3 λυμάτων /ημέρα (μέση παροχή)

Το σύστημα επεξεργασίας των λυμάτων είναι το Συμβατικό σύστημα «Ενεργού ιλύος» και ο καθαρισμός που επιτυγχάνεται χαρακτηρίζεται ως τριτοβάθμιος.

Το Τεχνολογικό σχήμα της μονάδας περιλαμβάνει:

• Στάδιο προεπεξεργασίας (εσχάρωση-αφαίρεση άμμου και λιπών)
• Πρωτοβάθμια καθίζηση
• Αερόβιο βιολογικό καθαρισμό με «ταυτόχρονη» απομάκρυνση αζώτου
(Νιτροποίηση - Απονιτροποίηση)
• Βιολογική και εν μέρει χημική «ταυτόχρονη» απομάκρυνση φωσφόρου
• Απολύμανση των επεξεργασμένων λυμάτων
• Αναερόβια χώνευση και
• Μηχανική αφυδάτωση της λάσπης.

Τα λύματα της πόλης Βέροιας με τους δύο (2) συλλεκτήριους αγωγούς ΑΟ και ΑΤ, φθάνουν στον Κεντρικό Αποχετευτικό Αγωγό (ΚΑΑ) διατομής Φ1000 και δια μέσου αυτού καταλήγουν στην Εγκατάσταση Επεξεργασίας. Η εγκατάσταση βρίσκεται στη θέση «Λειβάδια» της Κοιν. Μακροχωρίου, περίπου 500m από την οδική αρτηρία Βέροιας-Θεσσαλονίκης, 6 km από τη Βέροια και αποδέκτης των υδάτων είναι η παρακείμενη Τάφρος Τ-66•

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

Το σύστημα που εφαρμόζεται, για τον καθαρισμό (διαχωρισμό) των λυμάτων από τα «βλαβερά» συστατικά που περιέχουν, περιλαμβάνει τα παρακάτω στάδια :

Εισοδος λυμάτων 

α. Εσχάρωση
Μετά την ανύψωση, τα λύματα οδηγούνται δια μέσου καναλιών, σε τρεις αυτόματες μηχανικές σχάρες όπου κατακρατούνται τα ογκώδη στερεά.

β. Φρεάτιο εισόδου
Τα λύματα δια μέσου του ΚΑΑ οδηγούνται στο φρεάτιο εισόδου διαστάσεων 2,50x4,0 m όπου με την βοήθεια αντλιών τύπου κοχλία ικανότητας 3x250 lit/sec ανυψώνονται σε 5,0 m περίπου από το έδαφος,

γ. Εξάμμωση - Προαερισμός - Λιποσυλλογή
Οι διεργασίες αυτές πραγματοποιούνται σε δύο δεξαμενές συνολικού όγκου 149 m3 ορθογώνιας διατομής, όπου τα λύματα διατηρούνται εν αιωρήσει από κατάλληλους διαχυτές αέρος, Η άμμος και τα βαριά στερεά συλλέγονται σε φρεάτιο που βρίσκεται στον πυθμένα της δεξαμενής, από όπου αφαιρούνται δια μέσου υποβρυχίων αντλιών (μία σε κάθε δεξαμενή) και το μίγμα νερό και άμμος οδηγείται σε σιλό για διαχωρισμό, Τα λίπη και έλαια συγκεντρώνονται στην επιφάνεια της δεξαμενής, όπου αυτόματος σαρωτής τα οδηγεί στην είσοδο της εγκατάστασης.

Πρωτοβάθμια καθίζηση 

δ. Πρωτοβάθμια καθίζηση
Η πρωτοβάθμια καθίζηση αποτελείται από δύο δεξαμενές κυκλικής διατομής Φ 22m η κάθε μία, με πυθμένα ο οποίος έχει κλίση προς το κέντρο της δεξαμενής. Ένας σαρωτής κινούμενος περιμετρικά ωθεί τα καθιζάνοντα στερεά προς το κέντρο της δεξαμενής, όπου συλλέγονται σε ειδικά κατασκευασμένο κώνο συλλογής. Τα καθιζάνοντα αυτά στερεά αποτελούν την πρωτοβάθμια λάσπη η οποία μέσω υποβρυχίων αντλιών οδηγείται για πάχυνση στους προπαχυντές

+

Βιολογικός αντιδραστήρας 

ε. Βιολογική απομάκρυνση φωσφόρου
Το υπερχείλιζαν υγρό της Α' καθίζησης οδηγείται δια μέσου μεριστή ροής σε δύο δεξαμενές συνολικού όγκου 2x560 m3, όπου σε συνθήκες αναερόβιες χωρίς δηλαδή παρουσία οξυγόνου επιτυγχάνεται η κατά 50% απομάκρυνση του φωσφόρου,

στ. Οξείδωση – Νιτροποίηση - Απονιτροποίηση
Το σύστημα αερισμού που χρησιμοποιείται είναι αυτό της «περιστροφικής κίνησης» με την βοήθεια Mamimut rotor και της ταυτόχρονης νιτροποίησης-απονιτροποίησης με την δημιουργία ανοξικών και αερόβιων ζωνών. Ο όγκος των δεξαμενών αερισμού είναι 2x4600 m3 και το απαιτούμενο οξυγόνο παρέχεται από έξι (6) ρότορες ισχύς 45 κw ο καθένας. Στην έξοδο των δεξαμενών υπάρχει σύστημα αυτόματης δοσολογίας χημικών για την επί πλέον χημική απομάκρυνση του φωσφόρου (ταυτόχρονη κατακράτηση).

 Τελική καθίζηση
Η τελική καθίζηση αποτελείται από δύο δεξαμενές κυκλικής διατομής Φ32 m η κάθε μία, ίδιας κατασκευής με αυτές της Α' καθίζησης όπου τα στερεά συγκεντρώνονται στο πυθμένα, ενώ το υπερχείλιζαν υγρό, καθαρό πλέον, οδηγείται στη δεξαμενή απολύμανσης και από εκεί στον αποδέκτη.
Η λάσπη που συλλέγεται στον κώνο του πυθμένα της δεξαμενής, προωθείται μέσω αντλιοστασίου, ένα μέρος στον μεριστή πριν την βιολογική απομάκρυνοη του φωοφόρου και η πλεονάζουσα στους προπαχυντές

η . Απολύμανση
Το υπερχείλιζαν υγρό της τελικής καθίζησης οδηγείται σε κατάλληλη δεξαμενή (μαίανδρος) όπου απολυμαίνεται με υποχλωριώδες νάτριο.
Επιπλέον υπάρχει επεξεργασία με μονάδα παραγωγής όζοντος από τον ατμοσφαιρικό αέρα ικανότητας 3.2 kg/h.
Μετά την απολύμανση τα λύματα οδηγούνται μέσω αγωγού στον τελικό αποδέκτη (Τ-66).

Προπάχυνση ιλύος
Η πρωτοβάθμια λάσπη καθώς και η πλεονάζουσα, πολύ δύσκολα φθάνουν να περιέχουν καθιζάνοντα στερεά σε συγκέντρωση μεγαλύτερη από 2-3%,
Προβλέπεται γι αυτό η πάχυνση της λάσπης με βαρύτητα, σε δύο (2) κυκλικές δεξαμενές, Φ10m η κάθε μία.

Ι. Αναερόβια χώνευση ιλύος
Το σύνολο της λάσπης μετά την πάχυνση με αντλίες οδηγείται στην επόμενη φάση της χώνευσης. Οι υπάρχοντες δύο (2) χωνευτές αποτελούνται από κλειστές κυλινδρικές δεξαμενές όγκου 1600 m3 η κάθε μία, όπου η λάσπη θερμαίνεται και διατηρείται εν αιωρήσει από το ίδιο το βιοαέριο που παράγεται. Το πλεονάζον βιοαέριο συλλέγεται σε αεριοφυλάκιο υγρού τύπου από όπου τροφοδοτούνται οι καυστήρες, ενώ το πλεονάζον καίγεται στην ατμόσφαιρα.

Επεξεργασία λυματολάπης χωνευτές 

ία. Μεταπάχυνση ιλύος
Μετά τη χώνευση - σταθεροποίηση η λάσπη συγκεντρώνεται σε δύο κυκλικές δεξαμενές Φ10m η κάθε μία, όπου συμπυκνώνεται επί πλέον για να οδηγηθεί στο επόμενο στάδιο της αφυδάτωσης.

ιβ . Αφυδάτωση
Η αφυδάτωση της λάσπης πραγματοποιείται με δύο ταινιο-φιλτρo-πρέσσες δυναμικότητας 16 m3/h η κάθε μία, η σωστή λειτουργία των οποίων βοηθείται από αυτόματη μονάδα παρασκευής και δοσολογίας πολυηλεκτρολύτη. Η τελικά αφυδατωμένη ιλύς (>25% στερεά) διατίθεται για υγειονομική ταφή.

Η απόδοση της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων της πόλης Βέροιας υπερβαίνει το 93-95 % και τα επεξεργασμένα λύματα που διατίθενται στην παρακείμενη Τάφρο Τ-66 έχουν χαρακτηριστικά σύμφωνα με τις τελευταίες οδηγίες της ΕΕ .